Bruksizm – czym jest, jak leczyć

  

Bruksizm jest przypadłością, która towarzyszy wielu z nas. Objawia się poprzez zaciskanie i zgrzytanie zębami. Jednak w jaki sposób temu zapobiec? Jakie może nieść ze sobą konsekwencje nieleczenie tej choroby?

Przyczyny bruksizmu mogą być różne.

Do czynników obwodowych należą:

• urazy zgryzowe,

• wady zgryzu,

• czynniki genetyczne,

• stres,

• strach.

Do czynników ośrodkowych należą (uwaga – teraz trochę naukowo):

• zaburzenia w zakresie neurotransmiterów i zwojów podstawnych,

• zmiany organiczne i czynnościowe układu nerwowego.

Do przyczyn organicznych bruksizmu mogą należeć:

• urazy twarzoczaszki,

• tężec,

• padaczka,

• krwotoki do móżdżku,

• zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych,

• zaburzenie przebiegu transmisji dopaminergicznej w chorobie Parkinsona (1, 2)

            Nieleczenie tej choroby prowadzi przede wszystkim do zniszczenia zębów. Pojawiają się starcia i ubytki klinowe. Nadmierne zaciskanie lub zgrzytanie zębami może również skutkować chronicznymi bólami głowy. Bruksizm jest też główną przyczyną trzasków w stawach skroniowo-żuchwowych i ograniczenia ich ruchomości, z powodu ciągłego przeciążania. Choroba ta może również doprowadzić do wielu innych powikłań wychodzących poza jamę ustną, takich jak problemy z kręgosłupem, słuchem czy wzrokiem.

            Zjawisko bruksizmu często występuje nocą, dlatego część pacjentów nie zdaje sobie sprawy z tego, że ten problem dotyczy także ich samych. Niektórzy go bagatelizują nie wiedząc o wpływach, jakie wywiera on na zdrowie całego organizmu. Jest to jednak choroba, która występuje w społeczeństwie coraz częściej i z którą musi się zmierzyć współczesna stomatologia.

            Leczenie bruksizmu może obejmować wiele różnych terapii. Opiera się na uświadomieniu pacjentowi występowania parafunkcji (np. obgryzanie paznokci, końcówki okularów lub długopisu) i konieczności kontrolowania nadmiernego napinania mięśni i zaciskania zębów (3). Rozluźnienie mięśni żuchwy można uzyskać np. poprzez zastosowanie laseroterapii, masaży czy ćwiczeń relaksujących. Poza wyeliminowaniem potencjalnej przyczyny (np. uzupełnienie braków zębowych, leczenie ortodontyczne, wymiana wypełnień) najczęściej zaleca się stosowanie szyn zgryzowych, co przyczynia się do: ochrony tkanek, rozluźnienia mięśni żucia i odciążenia stawu skroniowo-żuchwowego (4). Zastosowanie szyn w terapii okluzyjnej opiera się na mechanicznej ochronie tkanek zębów, a także efekcie placebo i zmianach nawyków pacjenta. Ich stosowanie prowadzi do relaksacji i odpowiedniego rozciągnięcia mięśni, spadku elektromiograficznej aktywności i zmniejszenia wartości sił zgryzowych. Zastosowanie szyny powoduje usunięcie przeszkód okluzyjnych oraz umożliwia repozycję głów żuchwy, dzięki czemu eliminowane są nawykowe, szkodliwe kontakty zębowe (5). Taką szynę wykonuje technik dentystyczny na podstawie wycisku uzębienia pacjenta, dzięki temu jest ona indywidualnie dopasowana do kształtu zębów i zgryzu.

            W leczeniu bruksizmu w czasie czuwania bardzo ważna jest samokontrola. W przypadku braku możliwości zapanowania nad zaciskaniem zębów pomocna jest płytka podjęzykowa według Włocha (6).

            Każdy rodzaj terapii należy zacząć od diagnostyki i konsultacji, w celu doboru najodpowiedniejszej drogi leczenia.

Bibliografia:

• – Machado E.: Sleep bruxism: therapeutic possibilities based in evidences. „Dental Press J Othod”, 2011, 16, 58-64.
• – Cavallo P. i wsp.: Perceived stress and bruxism in university students. „BMC Res Notes”, 2016, 9, 514.
• – Kurpiel P., Kostrzewa-Janicka J.: Dysfunkcja układu ru-chowego narządu żucia – etiologia i klasyfikacja scho-rzeń. Przegląd piśmiennictwa. „Nowa Stomatologia”, 2014, 2.
• – Panek H. i wsp.: Epidemiology of Temporomandibular Dysfunctions in Young Adult Popolations Studied in De-partment of Prosthodontics, Silesian Piasts University of Medicine in Wrocław, Poland. „Dent. Med. Probl.”, 2007, 44 (1), 55-59.
• – Jurkowski P.: Bruksizm – patologia, zaburzenie czy zjawisko fizjologiczne? Przegląd piśmiennictwa. Część 3 – bruksizm a dysfunkcje narządu żucia, leczenie. „Protet. Stomatol.”, 2014, LXIV (4), 260-269.
• – Włoch S. Łakomski J. Mehr K.: Kompendium leczenia przyczynowego zaburzeń czynnościowych US. Porad. Stomatol., 2006, 6 (10): 28-39