Witamina D

  

Problem niedoboru witaminy D jest powszechnie spotykany na całym świecie, niezależnie od nasłonecznienia danego obszaru. Jaką funkcję spełnia ona w naszym organizmie? Dlaczego warto zadbać o utrzymanie jej odpowiedniego poziomu?

            Witaminę D można pozyskać dzięki syntezie skórnej, czyli wystawiając się na promienie słoneczne. Można zadbać również o odpowiednią dietę – witamina ta znajduje się głównie w tłustych rybach morskich, oleju z wątroby, w żółtkach jaj. Dodatkowo witaminę tę można pozyskać dzięki suplementacji.

            Wydaje się, że przyjmowanie witaminy D z pożywieniem i w suplementach diety powinno w wystarczający sposób uzupełnić niedobory witaminy, tak jednak nie jest. Badania autorstwa Tangprichy i wsp. przeprowadzone na grupie zdrowych studentów i lekarzy szpitala w Bostonie, ujawniły niedobór witaminy D u 32% osób z grupy badanej, pomimo codziennego picia szklanki mleka i przyjmowania preparatów witaminowych oraz spożywania łososia przynajmniej raz w tygodniu (1). W grupie ryzyka niedoboru witaminy D znajdują się przede wszystkim osoby starsze, otyłe, czarnoskóre, a także niemowlęta karmione piersią bez dodatkowej suplementacji. Osoby cierpiące na choroby wątroby, nerek czy przewodu pokarmowego (m.in. celiakia, choroba Leśniewskiego-Crohna, zespół krótkiego jelita) mogą wykazywać zaburzenia wykorzystania witaminy D wytworzonej w skórze. Niektóre leki ingerują w cykl przemian witaminy w naszym organizmie, np. leki przeciwpadaczkowe lub glikokortykosteroidy zwiększające katabolizm witaminy D (2).

            Witamina D może mieć wpływ na prawidłowy stan jamy ustnej poprzez oddziaływanie na wrodzoną odpowiedź immunologiczną, mineralną gęstość kości oraz pobudzanie produkcji czynników przeciwbakteryjnych. Jama ustna jest miejscem występowania zmian w przebiegu wielu chorób ogólnoustrojowych (3, 4). Obecnie intensywnie bada się udział bakterii bytujących w jamie ustnej w patogenezie chorób układu sercowo-naczyniowego (również w chorobie naczyń wieńcowych), cukrzycy, zapaleniu płuc oraz niektórych nowotworach (5).

            Witamina D wpływa również na zdrowie jamy ustnej poprzez regulację metabolizmu kości. Jej niedobór wpływa na zmniejszenie gęstości kości, zanik i resorpcję m.in. kości wyrostka zębodołowego biorącego udział w utrzymaniu zębów i wchodzącego w skład aparatu zawieszeniowego zęba. Jeśli do tego stanu dołącza się infekcja bakteryjna tkanek przyzębia, można spodziewać się pogłębienia procesu chorobowego w tym obszarze (6). Zgodnie z badaniami suplementacja witaminy D oraz wapnia pozytywnie oddziałuje na stan przyzębia, natomiast ich niedobór określany jest nawet jako czynnik ryzyka wystąpienia choroby przyzębia. Ocena rocznych efektów leczenia pacjentów poddanych zabiegom chirurgicznym na przyzębiu okazała się lepsza u osób z wyższym wyjściowym stężeniem witaminy D (7-9)

            Podsumowując, witamina D wpływa na stan zdrowia całego organizmu, w tym również na zdrowie jamy ustnej. Jej niedobór może przyspieszyć m.in. rozwój paradontozy i utratę zębów. Z kolei jej suplementacja może oddziaływać korzystnie na stan przyzębia oraz odgrywać istotną rolę w leczeniu wielu chorób, nie tylko w obrębie jamy ustnej.

• (1) – Tangpricha V. i wsp.: Vitamin D insufficiency among free-living healthy young adults. Am. J. Med., 2002, 112, 8: 659-662.
• (2) – Nair R. Maseeh A.: Vitamin D: The „sunshine” vitamin. J. Pharmacol. Pharmacother., 2012, 3, 2: 118-126.
• (3) – DeRossi S.S., Sollecito T.P.: The oral-medical disease connection: pregnancy, cardiovascular disease, and diabetes. Compend. Contin. Educ. Dent., 2012, 33, 6: 406-413.
• (4) – Babu N.C., Gomes A.J.: Systemic manifestations of oral diseases. J. Oral Maxillofac. Pathol., 2011, 15, 2: 144-147.
• (5) – Grant W.B., Boucher B.J.: Are Hill’s criteria for causality satisfied for vitamin D and periodontal disease? Dermatoendocrinol., 2010, 2, 1: 30-36
• (6) – Bischoff – Ferrari H.A. i wsp.: Estimation of optimal serum concentrations of 25-hydroxyvitamin D for multiple outcomes. Am. J. Clin. Nutr., 2006, 84, 1: 18-28
• (7) – Bashutski J.D. i wsp.: The impact of vitamin D status on periodontal surgery outcomes. J. Dent. Res., 2011, 90, 8: 1007-1012.
• (8) – Hildebolt C.F.: Effects of vitamin D and calcium on periodontitis. J. Periodontol., 2005, 76, 9: 1576-1587.
• (9) – Wick J.Y.: Oral health in the long-term care facility. Consult. Pharm., 2010, 25, 4: 214-221, 223-224.